Jak radzić sobie z samotnością? – Rola przekonań

Wiele osób nie wie, jak radzić sobie z samotnością, cierpiąc z jej powodu. Inni wręcz przeciwnie — pragną chwili wytchnienia od relacji z innymi ludźmi lub świetnie odnajdują się w życiu w pojedynkę. Dlaczego tak się dzieje?

Jak radzić sobie z samotnością – rola negatywnych przekonań

Samotność może być dla kogoś przekleństwem – szczególnie jeśli oznacza dosłowną izolację społeczną. W praktyce doświadczamy tego stanu również w innych sytuacjach, do których należą m.in.: wyprowadzka, rozstanie, strata kogoś bliskiego lub tkwienie w relacjach, w których czujemy się niezrozumiani.

Tworzenie relacji społecznych jest biologiczną potrzebą człowieka. Większość ludzi pragnie tworzyć rodzinę, grupę znajomych i przyjaciół. Gdy ta potrzeba z jakichś względów nie jest realizowana, może się to odbić na naszym dobrostanie psychicznym i codziennym funkcjonowaniu.

Dlaczego niektórzy z nas radzą sobie lepiej z samotnością od innych? Istnieją liczne uwarunkowania (np. osobowość, genetyka, środowisko), które mogą na to wpływać. Istotne jest jednak to, że dla każdego z nas dużą rolę w tym zakresie odgrywają przekonania.

Przekonania to filtry, przez które postrzegasz rzeczywistość – niektóre mogą nam służyć, inne powodować cierpienie. Dobra wiadomość jest taka, że możemy je zmieniać w procesie terapeutycznym. W tym wpisie posłużę się modelem z terapii racjonalno-emotywnej Alberta Ellisa, aby wyjaśnić wpływ przekonań na problem samotności:

Jeśli cierpisz z powodu samotności, najprawdopodobniej żywisz negatywne przekonania (B) na temat swojej sytuacji (A). Rozpoznając je, a następnie kwestionując, możesz uwolnić się od wielu przykrych konsekwencji (C).

Osoba, która wierzy dla przykładu, że: „Samotność to nieprzyjemny stan, ale nie oznacza końca świata” lub: „Bycie samotnym to możliwość skupienia się na sobie”, prawdopodobnie znacznie lepiej poradzi sobie w przypadku sytuacji powodujących samotność. To nasze przekonania mają bezpośredni wpływ na to, jakie będą konsekwencje naszego doświadczenia.

Kwestionowanie negatywnych przekonań (dysputa logiczna)

Jak zakwestionować własne negatywne przekonania? Pomocne będą w tym przypadku pytania, które warto sobie zadać, aby zmienić swoją perspektywę na problem samotności. Proces ten wymaga cierpliwości. Twoje stare, negatywne przekonanie mogło być z tobą przez całe lata! Aby je w pełni wykorzenić, potrzebujesz na to odpowiednią ilość czasu.

Zazwyczaj polecam swoim klientom przeprowadzać dysputę logiczną, odpowiadając na poniższe pytania na kartce (gdy tylko przećwiczymy to na sesji). Możesz też robić to w myślach. Najważniejsze, aby robić to stosunkowo regularnie i często, np. trzy razy w tygodniu po 15 minut.

• Czy moje przekonanie jest oparte o nieracjonalne wzorce?:

• Czy to przekonanie, zachowanie lub emocja mi pomaga, czy jest autodestrukcyjne?
• W jaki sposób takie myślenie (zachowanie, emocja) wpływa na moje życie?
• Dlaczego uważam, że powinno się dziać tak, jak ja chcę i jak mi jest wygodnie?
• Jakie są dowody na poparcie mojego przekonania?
• Czy moje przekonanie jest logiczne? Czy wypływa z moich preferencji??
• Czy to naprawdę jest takie straszne (takie złe, jak tylko może być)?
• Czy naprawdę nie jestem w stanie tego znieść?

Gdy wykonasz powyższe ćwiczenie, możesz spojrzeć na swoją sytuację z racjonalnej perspektywy. Najważniejsze jest jednak robić to systematycznie, aby osiągnąć trwałą zmianę postrzegania samotności w swoim życiu.

Potraktuj samotność jako coś normalnego

Jak zauważa psychiatra Mark Epstein, nawet w najbardziej bliskich związkach istnieje „smak separacji”.  Na różnych etapach w naszym życiu możemy zmagać się z samotnością i to stan, który nie musi być źródłem naszego cierpienia.  Miliony ludzi na całym świecie doświadcza samotności właśnie w tym momencie. Innymi słowy — nie jesteśmy samotni w naszej samotności!

Gdy następnym razem dostrzeżesz swoje zmagania, postaraj się zaakceptować sytuację, w której się znajdujesz i otwórz się na współczucie do siebie samego. Gdy masz oparcie w sobie, dbasz o siebie i swoje potrzeby, automatycznie redukujesz poczucie izolacji, które może być elementem samotności. Uznając, że samotność jest wspólnym ludzkim doświadczeniem, zyskujemy zdrowszą perspektywę na tego typu trudności.

Jeśli natomiast problem samotności jest czymś, z czym od dłuższego czasu nie umiesz sobie poradzić, zachęcam Cię do zapoznania się z moimi usługami.