Otwierasz własną działalność, chcesz zostać znaną piosenkarką albo zdobyć uznanie jako trener dietetyk o najbardziej wyrzeźbionej sylwetce na Kujawach? A może nie masz bladego pojęcia, czym mógłbyś się zająć w życiu? To dobry moment, aby zorientować się, jakie są Twoje mocne strony (Strengths), słabości (Weaknesses), możliwości (Opportunities) i zagrożenia (Threats) zanim wyruszysz w drogę do celu.
Analiza SWOT to fundamentalna technika analityczna, mająca zastosowanie w dziedzinach, w których wielu ludzi zajmuje się planowaniem strategicznym, tworząc… różnego rodzaju analizy strategiczne. Mowa tutaj o rozwiązaniach dotyczących, m.in. określonych organizacji, projektów lub przedsięwzięć biznesowych. Tyle gwoli wyjaśnienia. Najistotniejszą jednak informacją jest dla nas fakt, że jak wiele innych metod niezwiązanych na pierwszy rzut oka z tematem coachingu – opisywana analiza jest świetnym narzędziem, które możemy efektywnie wykorzystać właśnie w tej materii.
Pamiętaj, że konkurencja nie śpi. Ale to Ty na nią czekasz, jeśli znasz siebie oraz jesteś świadomy plusów i minusów aktualnych okoliczności, które tworzą rynek. Warto zaznaczyć, iż analiza SWOT nie ma nic wspólnego z wyspecjalizowaną jednostką policji SWAT (wiem, też byłem rozczarowany…).
Weź kartkę i jakiś porządny długopis w dłoń. Teraz stwórz prostą tabelkę, składającą się z czterech obszarów – dwóch dotyczących Ciebie – mocne strony i słabości, oraz dwóch dotyczących zewnętrznych okoliczności, czyli możliwości i zagrożenia, które przed Tobą stoją.
I jeszcze jedno: nie okłamuj się. Niech analiza będzie pozbawiona rzeczy, które mogą lub pewnie nadejdą, ale dopiero w przyszłości. Trzeźwo oceń swoją aktualną rzeczywistość – to da Ci możliwość spojrzenia z dystansu na swoją sytuację, co będzie Twoją szansą na korzystne zmiany. Możesz też zapytać swoich znajomych, przyjaciół lub kogoś z rodziny, co sądzą o Twoich zaletach i słabościach – możliwe, że zauważą to, czego Ty sam nie byłeś w stanie zarejestrować.
Mocne strony
Być może już wiesz, co chcesz osiągnąć, kim chcesz się stać – wtedy pod tym kątem rozpatruj analizę. Na naszym przykładzie będzie to szukanie własnej drogi, pierwsze kroki, kiedy to jeszcze nie do końca wiadomo, w jaką stronę pragniesz pójść. Na początku odpowiedz sobie na pytanie: czym wyróżniasz się wśród innych? Czy masz jakąś umiejętność, której zazwyczaj nie posiadają osoby z Twojego otoczenia? Potrafisz tworzyć wymyślne origami? Zapisz to. Znasz się na mechanice motocykli? A może jesteś zapalonym akwarystą? Pisz, pisz.
Wszystkie te rzeczy, mogą być Twoimi mocnymi stronami, np. możesz wykorzystać zdolności chińskiego składania papieru i tworzyć dzieła z różnych ciekawych materiałów, które mogłyby być świetną ozdobą mieszkania, więc można by zacząć je sprzedawać (tak, ktoś już to robi, znalazłem sklep online). Pasja do rozbierania motocykli, może się przydać w wielu miejscach. Podobnie jak zakładanie akwariów na zamówienie i ewentualna opieka nad nimi (sprawdzone, swego czasu sam zarabiałem pieniądze w ten sposób, ale okazało się, że bardziej od rybek kocham pomagać ludziom i rozwiązywać ich życiowe problemy).
Oprócz Twoich wyjątkowych zdolności, wypisz wszystkie pozytywne cechy, które posiadasz. Jeśli jesteś odważny i charyzmatyczny, może to znak, że mógłbyś być świetnym liderem w określonej dziedzinie? Opanowanie, inteligencja, poczucie humoru, cierpliwość, kreatywność, sumienność, pewność siebie bądź empatia. Czy naprawdę muszę tłumaczyć w jakich wspaniałych dziedzinach ludzie wykorzystują tym podobne cechy?
Słabości
Wypisz tu wszystkie rzeczy, które kuleją w Twoim życiu. Wszystkie cechy, które wymagają poprawy i najlepiej byś o nich zapomniał, ale nie możesz, bo to jest część naszej analizy. Wiem jak męczy Cię myślenie o własnych słabościach. Nie zachowuj się jednak, jak płaczliwa dziewczynka i stań twarzą w twarz ze swoimi niedoskonałościami – właśnie w tym momencie.
Masz problem, np. z niejasnym przekazywaniem informacji? Spróbuj popracować nad przemawianiem, poczytaj książki na temat retoryki. A może spóźniasz się tak często, że czasami obawiasz się, że nie zdążysz dojechać na własny ślub? Zapisz te wszystkie negatywne rzeczy. I po prostu postaraj się je zmienić.
Możliwości
Jeśli Twoja nauczycielka od polskiego pochwaliła Cię kiedyś za świetne wypracowanie – być może to znak, aby spróbować swoich sił, chociażby w roli blogera poruszającego ciekawą tematykę? Masz internet – to ogromne możliwości. A jeśli go nie masz, zawsze możesz napisać książkę. I spróbować ją wydać. Ktoś to robi, ktoś właśnie ślęczy nad starą maszyną do pisania i zastanawia się, jakim zdaniem zacząć nowy akapit. I przy okazji czeka na swoją całkiem niezłą wypłatę.
Jak myślisz – czym różnisz się od osoby, która może zarabiać na życie w ten sposób? Czy szansa na to, że Tobie się uda jest mniejsza, niż początkującego pisarza (aktualnie przyzwoitego), którego teksty, choć momentami prostackie, sprawiły, że z nikogo stał się, kim się stał i gdzieś tam są osoby, które chcą czytać jego wypociny? To często wcale nie kwestia jakiegoś “wyjątkowego” talentu, najważniejsze to zobaczyć możliwości, zaufać sobie i wykorzystać potencjał otaczających okoliczności.
Podałem jeden z przykładów. Tak naprawdę istnieje multum okazji, dzięki którym możesz, np. uzyskać pieniądze na wymarzoną działalność. Często nie zdajemy sobie sprawy, że mamy możliwość poznania wpływowych osób, które są w naszym zasięgu lub że możemy zacząć czerpać wiedzę i doświadczenie z ogólnodostępnych źródeł. Spróbuj odnaleźć choćby cień szansy, który jest obecny w Twoim życiu i spożytkuj go jak najlepiej.
Zagrożenia
Twój rozwój w drodze do celu może zostać zatrzymany lub całkowicie zniweczony przez wiele rodzajów zagrożeń. Zawsze istnieje ktoś lub coś, co może zniszczyć Twoją wizję i plany. Zastanów się, jakie osoby albo jakie okoliczności Cię ograniczają. Czy są to potencjalni zawistni konkurenci? Twoi rodzice, którzy w trosce o Twoje bezpieczeństwo najchętniej schowali by Cię do szafy, aby uchronić przez całym tym złym światem i rozczarowaniami, które ów okrutny świat ze sobą niesie? Czy brak pieniędzy, czasu, odpowiedniego miejsca pracy może być dla Ciebie na pewnym etapie przeszkodą?
Najważniejsze to znaleźć te rzeczy (lub osoby) i w miarę możliwości neutralizować je, zanim rzeczywiście pozbawią Cię złudzeń, co do ewentualnego sukcesu. Pomyśl, co obecnie możesz zrobić, aby polepszyć swoją sytuację na określonej płaszczyźnie. Oczywiście niektórych zagrożeń nie jesteś w stanie wyeliminować. Musisz się z tym pogodzić. Zadbaj jednak o wszystkie pozostałe rzeczy, które mogą stanąć na Twojej drodze, a którym jesteś w stanie zapobiec. Znajdź również plan zapasowy i pogódź się z możliwą porażką, aby być zabezpieczonym od przykrego zdziwienia, które kiedyś może Cię drogo kosztować.
Podsumowując – analiza SWOT jest bardzo efektywnym narzędziem do strategicznego podejścia do swoich planów. Oczywiście możesz również podjąć analizę własnej konkurencji lub określonego produktu – efekty będą podobne. Zawsze dobrze mieć świadomość, co daje lub może nam dać rzeczywistą przewagę na wielu polach.
